ნამდვილი საშობაო ისტორია: რა კავშირშია წარმართობა შობასთან?

თუ ჩემი აქტიური ფოლოვერი ხართ გეციდინებათ, რომ ძალიან მიყვარს ზამთრის დღესასწაულები ❄️🎄 თუ არ იცოდით, ახლა გაიგეთ 😂🎅

ჩემთვის ყველაზე ჯადოსნური პერიოდია და ყოველთვის დიდი ზეიმით ვხვდები. 

დღეს ვისაუბრებთ ქრისტიანული შობის წარმართულ საწყისებზე. შეიძლება ბევრმა გამაკრიტიკოს, მაგრამ ქრისტიანულ ტრადიციებში ორიგინალური არაფერია და კარგად თუ ჩავეძიებით მის საწყისებს, წარმართობასთან და იქამდე არსებულ რელიგიებთან ძალიან დიდ კავშირს დავინახავთ. ის ინფორმაცია, რასაც მოგაწვდით ჩემი ფანტაზიის ნაყოფი არ არის დაფაქტები შეგიძლიათ ისტორიკოსებთან და თეოლოგებთან გადაამოწმოთ. 

გუშინ ნინუშკა ლისენკოს სთორებში შემხვდა ინფორმაცია კრანპუსის შესახებ (რაც სრულიად სიმართლეა) და გადავწყვიტე ასეთი პოსტი მომემზადებინა. 

ქრისტეს შობის ისტორია წარმოიშვა იგივე საწყისებიდან, საიდანაც მთელი ქრისტიანული სწავლება. ყველა და განსაკუთრებით ახლად გამოჩენილ რელიგიას სჭირდება იდეა, ფასეულობა, ტრადიციების და დღესასწაულების სისტემა, რაც პერიოდულად მეორდება, რომ გაგვახსსნოს რას ვემსახურებით. იესოს შობის ისტორია ძალიან მნოშვნელივანი იყო, რადგანაც ხალხს უნდა გაეგო მთავარი გმირი როგორ მოევლინა სამყაროს. ცარიელ ფურცელზე ამ ყველაფერს ვერ შექმნი, ყველაფერი ახალი, კარგად დავიწყებული ძველია. ადრეულმა ქრისტიანულმა ჯგუფებმა შობის აღნიშვნა ეგვიპტური ღმერთის, ოსირისის დაბადების დღესდაიწყეს. 

იქედან გამომდინარე, რომ უძველესი რელიგიები და კულტები ძირითადად ბუნებასთან, სეზონურ ცვლილებებთან და მიწათმოქმედებასთან იყო დაკავშირებული, ოსირისი მცენარეულობის და მარცვლეულის ღმერთად ითვლებოდა. მითების თანახმად ღვთაებადედამიწიდან გვევლინება მცენარის სახით, აღწევს ზრდასრულობას, შემდეგ კვდება, მარცვლეულთან ერთად მარხავენ და ამის შემდეგ მკვდრეთით აღდგება. მოგვიანებით ამ მითებს შეემატა “მხსნელის” მოტივები, რადგანაც ღვთაება თავს წირავს იმისთვის, რომ კაცობრიობა იხსნას, მისცეს მას პური. 

ეს დღესასწაული 6 იანვარს აღინიშნებოდა.

6 იანვარს ასევე აღინიშნებოდა ძველბერძნული ღვთაების დიონისეს შობა. 

მართლმადიდებლურ ქვეყნებში დღემდე შემორჩა ეს თარიღი.

მაგრამ რომის ქრისტიანულმა ეკლესიამ გადაწყვიტა შობა 25 დეკემბერს აღენიშნა. რატომ? როდესაც ქრისტიანობა რომის ოფიციალურ რელიგიად აღიარეს, გადაწყვიტეს ქრისტიანობამდე არსებული რელიგიები წარმართულად გამოეცხადებინათ და მათი დღესასწაულები მოესპოთ. რადგანაც ხალხი შეჩვეული იყო მათ აღნიშვნას გადაწყვიტეს ქრისტიანული დღესასწაული დაემთხვიათ იგივე თარიღში. ძველად 25 დეკემბერს (პლუს-მინუს დღეებში) აღნიშნავდნენ მზის დაბადებას. მზებუდობა სწორედ ამ პერიოდში უწევს (წლის ყველაზე გრძელი ღამე და მოკლე დღე). ეს დღესასწაულები გაუქმდა, უძველესი ტაძრები დაინგრა, მათ ადგილას ქრისტიანული აშენდა, ყველას ხოცავდნენ, ვინც ძველ ღმერთებს ეთაყვანებოდა. 

რას ფიქრობთ? 

სიყვარულის და მიტევების მქადაგებელი ქრისტე ისურვებდა ადამიანების ხოცვა-ჟლეტვას? თავისუფალ ნებას მოგვცემდა?

გადმოვიდეთ ევროპისკენ.

ევროპელები სკანდინავიური სახელმწიფოებიდან აღნიშავდნენ Yule-ის დღესასწაულს. ძველირომაელენი Dies Natalis Solis Invicti (დაუმარცხებელი მზის დაბადების დღეს)-ს დასატურნალი აღნიშნავდნენ. 

ინგლისურ ხელნაწერებში შობის შესახებ პირველი ინფორმაცია 597 წელს გაჩნდა, როდესაც წმინდა ავგუსტინმა რომიდან ბრიტანულ მიწაზე შეაბიჯა. მან ქრისტიანობის ქადაგება და ხალხის მოქცევა დაიწყო. ნელ-ნელა ძველი დღესასწაულები ჩაანაცვლა ახალმა. თუმცა ზოგიერთი ტრადიცია შემორჩა: სანთლების ანთება, სადღესასწაულო სუფრის გაწყობა, ხის მორთვა. 

უძველესი მითი იულის შესახებ:

ყველაზე გრძელ ღამეს დედა-ქალღმერთმა შვა მზის ღმერთი. ტროლები, ელფები და სულები გამოვიდნენ  რომ ამ სანახაობას დასწრებოდნენ. იული გრძელდებოდა 13 ღამე. ყველაზე მნიშვნელოვანი კი ყველაზე გრძელი ღამე იყო, რა დროსაც ღმერთი დაიბადა, მას განსაკუთრებულად აღნიშნავდნენ. 

როგორ აღნიშავდნენ ამ დღესასწაულს?

ანთებდნენ დიდ კოცონს, ლოცავდნენ ხეებს, ზამთრის მოსავალს და მარაგებს, სახლიდან სახლში დადიოდნენ ხილით სავსე კალათებით, ლამაზად აფორმებდნენ ხეებს. 

ბოლოსკენ გავიხსენოთ ყველა ღმერთი, რომელოც ქალწულმა შვა ქრისტეს მსგავსად: 

მიტრა - ის 25 დეკემბერს შვა ქალწულმა. ის მესიაა, რომელსაც ქრისტეს მსგავსად 12 მოწაფე ჰყავდა. თავის თავზე აიღო კაცობრიობის ცოდვები. ის მოკლეს და შემდეგ მკვდრეთით აღდგა. მიტრას კულტში ნათლობა და ზიარება მიღებული პრაქტიკა იყო.

ადონისი - ასევე 25 დეკემბერს დაიბადა. გახლდათ ბერძენების და ფინიკიელების ნაყოფიერების ღმერთი. მოკლეს და დამარხეს, სამი დღის შემდეგ აღდგა.

დიონისე - დაიბადა 25 დეკემბერს. დედოფალ სემელის , თავად ზევსისგან უბიწოდ ჩაისახა. ის არის კაცობრიობის მხსნელი და განმათავისუფლებელი. 

კრიშნა - დაბადა ქალწულმა დევაკმა, უმწიკვლო ჩასახვის შედეგად. მისი დაბადება ანგელოზთა გუნდმა გამოაცხადა. ის არის ვიშნუს ერთადერთი ვაჟი, ის არის სამყაროს ალფა და ომეგა, ის ასევე არის იდუისტური სამების მესამე პირი. ხალხის გულისთვის მიიღო სიკვდილი, ეს აღინიშნა მზის დაბნელებით. შემდეგ გაცოცხლდა და ზეცად ამაღლდა. მისი მიმდევრების აზრით მეორედ მოსვლის დროს მოაწყობს განკითხვის დღეს.

ძალიან მიხარია რომ ასეთი კარგი ტრადიციები გადაურჩა ქრისტიანულ ცენზურას დაჩვენამდეც მოაღზია. რა იქნებოდა შობა ნაძვის ხის მორთვის, საახალწლო სუფრის გაყობის, ფანჯარასთან სანთლის ანთების გარეშე? ეს დღესასწაული ყველა დროში სიკეთის, სიყვარულის, ზრუნვის, ერთობის, დაფასების დღესასწაული იყო.